Cảng Cái Mép – Thị Vải (CMTV) đang là một trong những trung tâm cảng biển lớn nhất và hiện đại nhất Việt Nam. Với vị trí địa lý thuận lợi, hạ tầng kỹ thuật đồng bộ và năng lực khai thác lớn, CMTV hiện có nhiều hãng tàu, nhà khai thác cảng biển hàng đầu thế giới trong các liên doanh khai thác cảng.

Kỳ vọng trở thành một trung tâm trung chuyển quốc tế

Cảng Cái Mép – Thị Vải (CMTV) đang là một trong những trung tâm cảng biển lớn nhất và hiện đại nhất Việt Nam. Với vị trí địa lý thuận lợi, hạ tầng kỹ thuật đồng bộ và năng lực khai thác lớn, CMTV đã thu hút được nhiều hãng tàu quốc tế đến khai thác.

Theo Quyết định 442/QĐ-TTg, CMTV được ưu tiên phát triển các khu bến. Với nhóm cảng biển số 4 gồm cảng biển TP. Hồ Chí Minh, cảng biển Đồng Nai, cảng biển BRVT, cảng biển Bình Dương và cảng biển Long An. Mục tiêu đến năm 2030 hàng hóa thông qua từ 500 đến 564 triệu tấn (hàng container từ 29 đến 33 triệu TEU, chưa bao gồm hàng trung chuyển quốc tế); hành khách từ 2,8 đến 3,1 triệu lượt khách.

CMTV cũng là một trong những cảng có khả năng tiếp nhận tàu container siêu lớn với trọng tải lên đến 250.000 tấn, thuộc nhóm 50 cảng biển có sản lượng khai thác container cao nhất thế giới. Bên cạnh đó, CMTV còn nằm gần tuyến hành hải quốc tế với mức chi phí xếp dỡ, chuyển tải cũng đang thấp nhất trong khu, hạ tầng và trang thiết bị, công nghệ và năng suất xếp dỡ tiệm cận với mặt bằng chung của các nước trong khu vực… CMTV đang sở hữu những lợi thế cạnh tranh để trở thành một trung tâm trung chuyển quốc tế hàng đầu.

Đổi mới để hiện thực hóa

Cảng Cái Mép – Thị Vải (CMTV) mặc dù có tiềm năng lớn nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Các cảng trong khu vực chưa được kết nối hiệu quả, thủ tục hành chính còn rườm rà, và thiếu một hệ sinh thái logistics hoàn chỉnh. Để CMTV trở thành trung tâm trung chuyển quốc tế, cần có những giải pháp mạnh mẽ như:

Kết nối vận chuyển: Liên kết các cảng, tối ưu chiều dài cầu bến.
Một số doanh nghiệp cho rằng, các thủ tục chưa linh động khiến thời gian làm hàng lâu, có thể dẫn đến rủi ro không nối kịp tàu. Khi năng suất chuyển cảng thấp, sẽ làm các hãng tàu e dè trong việc tăng sản lượng hàng trung chuyển ở Cái Mép.

Thực tế, cụm cảng container khu vực Cái Mép gồm 6 cảng biển nằm đan xen nhau, với tổng chiều dài các bến cảng container khoảng 5.470 m, trung bình khoảng 600 m mỗi bến. Ngoại trừ bến cảng TCTT và CMIT đang liên kết khai thác, các bến container còn lại đều đang hoạt động độc lập (về cả vị trí và hoạt động khai thác) với 12 cổng ra vào riêng biệt để kiểm tra, giám sát hải quan.

Sự phân chia này, dẫn đến chiều dài cầu tàu ngắn và nhỏ, thường chỉ tiếp nhận được 1 tàu có tải trọng lớn, làm giảm hiệu quả hoạt động của cảng. Đây chính là hạn chế của cụm cảng CMTV. Do đó, phải có chính sách liên kết, sáp nhập các bến cảng để đạt quy mô lớn hơn, phát huy hơn nữa lợi thế của cảng.

• Phát triển hệ sinh thái logistics: Xây dựng các trung tâm logistics, kho bãi, và dịch vụ hỗ trợ.
• Đầu tư hạ tầng: Nạo vét luồng tàu, nâng cấp đường giao thông, và đầu tư vào công nghệ hiện đại.
• Cải cách chính sách: Tiếp tục dỡ bỏ các rào cản về chính sách, thủ tục tạo thuận lợi cho hàng hóa trung chuyển tại cụm cảng và tạo điều kiện thuận lợi cho việc thông quan hàng hóa, đơn giản thủ tục, giảm thời gian, chi phí thông quan…

Cái Mép – Thị Vải sở hữu tiềm năng to lớn để trở thành một trung tâm trung chuyển quốc tế. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, cần có sự đầu tư mạnh mẽ vào việc quy hoạch phát triển cảng biển, giao thông vận tải, hiện đại hóa, số hóa, tự động hóa trong quản lý, vận hành khai thác cảng, phát triển dịch vụ hậu cần hàng hải, thủ tục hải quan, chính sách thuế, và các loại phí phù hợp. Đồng thời, việc này sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam.